Αναπτυξιακά Ορόσημα

Τι είναι τα Αναπτυξιακά Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας;

Πρόκειται για «στάδια» επικοινωνίας, λόγου και ομιλίας που προκύπτουν για κάθε ηλικία μέσω ειδικών, σταθμισμένων εργαλείων που μετρούν τις δεξιότητες των παιδιών αυτής της ηλικίας. Γνωρίζουμε ότι η πλειοψηφία των παιδιών κατακτά μια δεξιότητα σε μία συγκεκριμένη ηλικία. Η ηλικία αυτή θεωρείται η αναμενόμενη ηλικία κατάκτησης της συγκεκριμένης δεξιότητας. Για παράδειγμα, περιμένουμε ένα παιδί να μιμείται μεμονομένες λέξεις στην ηλικία 13-18 μηνών, γιατί η πλειοψηφία των παιδιών κατακτούν τη δεξιότητα αυτή στη συγκεκριμένη περίπου ηλικία.

Τι είναι τα Αναπτυξιακά Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας;

Πρόκειται για «στάδια» επικοινωνίας, λόγου και ομιλίας που προκύπτουν για κάθε ηλικία μέσω ειδικών, σταθμισμένων εργαλείων που μετρούν τις δεξιότητες των παιδιών αυτής της ηλικίας. Γνωρίζουμε ότι η πλειοψηφία των παιδιών κατακτά μια δεξιότητα σε μία συγκεκριμένη ηλικία. Η ηλικία αυτή θεωρείται η αναμενόμενη ηλικία κατάκτησης της συγκεκριμένης δεξιότητας. Για παράδειγμα, περιμένουμε ένα παιδί να μιμείται μεμονομένες λέξεις στην ηλικία 13-18 μηνών, γιατί η πλειοψηφία των παιδιών κατακτούν τη δεξιότητα αυτή στη συγκεκριμένη περίπου ηλικία.

Θα πρέπει, όμως, να θυμόμαστε ότι το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει το δικό του ρυθμό εξέλιξης. Η απόκλιση του παιδιού από τα ορόσημα δεν είναι απαραίτητα ανησυχητική. Ωστόσο, καλό είναι οι γονείς να ρωτήσουν τη γνώμη του παιδιάτρου τους ή ενός λογοθεραπευτή. Παρακάτω, μπορείτε να συμβουλευτείτε τα αναπτυξιακά ορόσημα για παιδάκια από 0 μηνών εώς 7 ετών.

0-6 ΜΗΝΩΝ

• Γουργουρίζει και δημιουργεί ευχάριστους ήχους
• Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει τις διαφορετικές του ανάγκες
• Χαμογελάει όταν του μιλάνε
• Αναγνωρίζει φωνές
• Εντοπίζει τους ήχους γυρίζοντας το κεφάλι
• Ακούει κάθε μορφή ομιλίας
• Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /p/ και /m/ στο βάβισμα
• Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να υποδείξει το τι θέλει
• Ανταποκρίνεται στο «όχι» και αλλάζει τον τόνο της φωνής

7-12 ΜΗΝΩΝ

• Καταλαβαίνει το «όχι» και το «καίει»
• Ανταποκρίνεται σε απλά αιτήματα
• Καταλαβαίνει και ανταποκρίνεται στο όνομα του
• Αντιλαμβάνεται λέξεις και απλά αντικείμενα
• Βαβίζει χρησιμοποιώντας παρατεταμένα και σύντομα σύνολα ήχων
• Χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα ήχων στο βάβισμα
• Μιμείται τους ήχους της ομιλίας των γύρω του και την μελωδικότητά τους
• Χρησιμοποιεί και ήχους της ομιλίας εκτός από το κλάμα για να τραβήξει τη προσοχή
• Ακούει όταν του μιλούν
• Προσεγγίζει κάποιους ήχους
• Διαφοροποιεί το βάβισμά του
• Χρησιμοποιεί την ομιλία για επικοινωνιακό σκοπό για πρώτη φορά
• Χρησιμοποιεί κατά αποκλειστικότητα τα ουσιαστικά
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από μία εώς τρεις λέξεις
• Χρησιμοποιεί συγκεκριμένες χειρονομίες ή φώνηση για να εκφράσει τα θέλω του

13-18 ΜΗΝΩΝ

• Κατανοεί απλές εντολές
• Μιμείται μεμονομένες λέξεις
• Χρησιμοποιεί την μελωδικότητα όπως οι ενήλικες
• Χρησιμοποιεί την ηχολαλία και νεολογισμούς
• Απαλείφει κάποια αρχικά και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα
• Χρησιμοποιεί ως επί το πλείστον μη καταληπτή ομιλία
• Εκτελεί απλές εντολές
• Επιδεικνύει ένα εώς τρία μέρη του σώματος (παίζοντας με μία κούκλα ή πάνω σε κάποιο άτομο)
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 3-20 λέξεων (περισσότερα ουσιαστικά)
• Συνδυάζει χειρονομίες και φώνηση
• Ζητάει πράγματα που επιθυμεί

19-24 ΜΗΝΩΝ

• Χρησιμοποιεί πιο συχνά λέξεις από ψευδολέξεις - νεολογισμούς
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-100 λέξεων ή παραπάνω
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 300 ή παραπάνω λέξεων
• Ξεκινά να συνδυάζει ουσιαστικά με ρήματα και ουσιαστικά με επίθετα
• Ξεκινά να χρησιμοποιεί αντωνυμίες
• Έχει μη σταθερό έλεγχο της φωνής του
• Χρησιμοποιεί την κατάλληλη προσωδία στις ερωτήσεις
• Η ομιλία του είναι καταληπτή περίπου κατά 25-50% σε ξένους
• Ρωτά και απαντά σε ερωτήσεις του τύπου «τι είναι αυτό;»
• Ευχαριστιέται να ακούει ιστορίες
• Γνωρίζει πέντε μέρη του σώματος
• Γνωρίζει επακριβώς τα ονόματα κάποιων γνώριμων αντικειμένων
• Καταλαβαίνει κάποιες βασικές κατηγορίες (π.χ. παιχνίδια, φαγητό)
• Δείχνει τις εικόνες ενός βιβλίου όταν ονομάζονται

2-3 ΧΡΟΝΩΝ

• Έχει καταληπτή ομιλία κατά 50-75%
• Κατανοεί την έννοια του «ένα» και του «όλα»
• Επικοινωνεί της σωματικές του ανάγκες (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά)
• Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους
• Αναγνωρίζει αρκετά μέρη του σώματος
• Ακολουθεί διπλές εντολές
• Κάνει ερωτήσεις μίας ή δύο λέξεων
• Δημιουργεί φράσεις με δύο εώς τέσσερις λέξεις
• Χρησιμοποιεί λέξεις γενικού περιεχομένου
• Συνεχίζει τη χρήση ηχολαλίας όταν συναντά δυσκολίες στην ομιλία
• Έχει αντιληπτικό λεξικό 500-900 λέξεων
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-250 ή περισσότερων λέξεων (έκρηξη λεξιλογίου κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου)
• Παρουσιάζει πολλαπλά γραμματικά λάθη
• Καταλαβαίνει τα περισσότερα πράγματα που του/της λένε
• Κάνει συχνές επαναλήψεις. Ειδικά με τα αρχικά «εγώ» και τις πρώτες συλλαβές
• Μιλά με δυνατή φωνή
• Αυξάνει το εύρος του τόνου-συχνότητας της φωνής
• Χρησιμοποιεί σωστά τα φωνήεντα
• Χρησιμοποιεί με συνέπεια τα αρχικά σύμφωνα, έστω κι αν αυτά δεν αρθρώνονται πάντα σωστά
• Συχνά παραλείπει τα μεσαία σύμφωνα
• Συχνά παραλείπει ή αντικαθιστά τα σύμφωνα σε τελική θέση
• Χρησιμοποιεί το βοηθητικό ρήμα «είναι»
• Χρησιμοποιεί ρήματα σε ομαλό αόριστο, μορφήματα κτήσης, αντωνυμίες και προστακτική
• Διατηρεί το θέμα της συζήτησης και μετά από εναλλαγή πολλών σειρών
• Απολαμβάνει να ακούει μικρές ιστορίες, τραγούδια και ομοιοκαταληξίες

3-4 ΧΡΟΝΩΝ

• Κατανοεί τις λειτουργίες των αντικειμένων
• Αντιλαμβάνεται τις διαφορές στη σημασία (σταμάτα-συνέχισε, μέσα-επάνω, μεγάλο-μικρό)
• Εκτελεί διπλές και τριπλές εντολές
• Χρησιμοποιεί την γλώσσα για να εκφράσει τα συναισθήματά του
• Χρησιμοποιεί τέσσερις με πέντε λέξεις στις προτάσεις
• Επαναλαμβάνει προτάσεις με 6-13 λέξεις με ακρίβεια
• Μπορεί να συνεχίζει να χρησιμοποιεί ηχολαλία
• Χρησιμοποιεί ρήματα και ουσιαστικά πιο συχνά σε μία πρόταση
• Έχει επίγνωση του παρελθόντος και του μέλλοντος ως χρόνους
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 1.200-2.000 ή περισσότερων λέξεων
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800-1.500 ή περισσότερων λέξεων
• Μπορεί να επαναλαμβάνεται συχνά, να σταματάει απότομα τη ροή της ομιλίας του, να δυσκολεύεται να αναπνεύσει και να κάνει γκριμάτσες κατά την διάρκεια της ομιλίας του
• Αυξάνει ο ρυθμός της ομιλίας του
• Η ομιλία του είναι κατά 80% καταληπτή
• Χρησιμοποιεί τα ρήματα «είμαι» και «είναι» σε μία πρόταση
• Τοποθετεί δύο γεγονότα σε χρονολογική σειρά
• Εμπλέκεται σε μακροσκελείς συνομιλίες
• Βελτιώνεται η γραμματική του στις προτάσεις, παρόλο που κάποια λάθη παραμένουν
• Χρησιμοποιεί συνηρημένες λέξεις, ανώμαλους τύπους πληθυντικού, μελλοντικό χρόνο και συνδέσμους
• Χρησιμοποιεί ομαλό πληθυντικό, κτητικές αντωνυμίες και ρήματα αορίστου
• Χρησιμοποιεί έναν αυξανόμενο αριθμό σύνθετων ή πολύπλοκων προτάσεων
• Ρωτά και απαντά σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί)
• Κάνει ερωτήσεις και απαιτεί λεπτομέρειες στις απαντήσεις
• Ψιθυρίζει
• Παράγει το 50% των συμφώνων και συμπλεγμάτων

4-5 ΧΡΟΝΩΝ

• Μιμείται την αρίθμηση μέχρι το πέντε
• Αντιλαμβάνεται τις έννοιες του χώρου
• Αναγνωρίζει 1-3 χρώματα
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 10.000 ή περισσότερων λέξεων
• Μετρά μέχρι το δέκα
• Ακούει μικρές, απλές ιστορίες και μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις για αυτές
• Κάνει ερωτήσεις για την λειτουργία των πραγμάτων
• Χρησιμοποιεί πιο συχνά ορθές γραμματικά προτάσεις
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900-2.000 ή περισσότερων λέξεων
• Χρησιμοποιεί προτάσεις τεσσάρων με οχτώ λέξεων
• Απαντά σε ερωτήσεις που χωρίζονται σε δύο μέρη
• Ρωτά τη σημασία λέξεων
• Μιλά με ρυθμό περίπου 186 λέξεων το λεπτό
• Μειώνει τον συνολικό αριθμό επαναλήψεων στην ομιλία του
• Μειώνει σημαντικά τον αριθμό των επίμονων ηχητικών παραλήψεων και αντικαταστάσεων
• Παραλείπει συχνά τα σύμφωνα σε μεσαία θέση
• Η ομιλία του είναι καταληπτή στους ξένους ακόμα κι αν υπάρχουν ακόμα κάποια αρθρωτικά λάθη
• Μιλά για τις εμπειρίες στο σχολείο, με τους φίλους, στο σπίτι κτλ.
• Παράγει τα σύμφωνα με 90% ακρίβεια

5-6 ΧΡΟΝΩΝ

• Κάνει ερωτήσεις τύπου «πώς»
• Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα
• Κάνει ερωτήσεις που εισάγονται με το πώς
• Απαντάει προφορικά στο «γεια» και στο «πώς είσαι»
• Χρησιμοποιεί κατάλληλα παρελθοντικό και μελλοντικό χρόνο
• Χρησιμοποιεί συνδέσμους
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13.000 λέξεων
• Ονομάζει με τη σειρά τις μέρες της εβδομάδας
• Μετρά με τη σειρά μέχρι το 30
• Συνεχίζει τη δραστική αύξηση του λεξιλογίου
• Χρησιμοποιεί προτάσεις των τεσσάρων με έξι λέξεων
• Αντικαθιστά τους ήχους περιστασιακά
• Ανταλλάσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις
• Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες
• Αναπαράγει με ακρίβεια ιστορίες
• Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιήματα
• Επικοινωνεί με ευκολία με ενήλικες και άλλα παιδιά
• Χρησιμοποιεί τις περισσότερες φορές κατάλληλη γραμματική

6-7 ΧΡΟΝΩΝ

• Αντιλαμβάνεται το δεξιά και το αριστερά
• Ονομάζει μερικά γράμματα, αριθμούς και νομίσματα
• Βάζει σε σειρά τους αριθμούς
• Χρησιμοποιεί με συνεχώς αυξανόμενο τρόπο σύνθετες περιγραφές
• Εμπλέκεται σε συζητήσεις
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 20.000 λέξεων
• Χρησιμοποιεί προτάσεις περίπου έξι λέξεων
• Κατανοεί τις περισσότερες χρονικές έννοιες
• Μετρά μέχρι το 100
• Χρησιμοποιεί κατάλληλα τα περισσότερα μορφήματα
• Χρησιμοποιεί κατάλληλα την παθητική φωνή

ΗΛΙΚΙΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ ΦΩΝΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΩΝ

ΗΛΙΚΙΕΣ ΦΩΝΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ

2.6 – 3.0 γ (γα-γο), γκ (γκα-γκο-γκε-γκι), κ (κα-κο-κε-κι), μ, π, μπ, τ, ν (νια)

3,0 – 3,6 β, ν, ντ, χ, γ (γε-γι)

3,6 – 4,0 φ, λ ,σ, ζ σπ, πλ, κλ, βλ, κν, πν, βγ

4,0 – 4,6 δ, θ, λ (λια-λιε-λιο) φλ, στ, σκ, σχ, χτ, τρ, κρ, δγια, ζμ μν, ξ, ψ

4,6 – 5,0 τζ, τσ σφ, βρ, ντρ, χν, ζγ, φτ

5,0 – 5,6 γλ, γρ, στρ

5,6 – 6,0 ρ δρ, θρ, χτρ, φτχια