ΙΔΕΟΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Οι ψυχαναγκασμοί είναι παρεισφρητικές και επαναλαμβανόμενες σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις, οι οποίες εμφανίζονται χωρίς το άτομο να το θέλει, είναι ανεξέλεγκτες το άτομο δεν μπορεί να τις σταματήσει και φαίνονται παράλογες στο άτομο που τις βιώνει. Συνήθως οι ψυχαναγκασμοί έχουν τέτοια ένταση και συχνότητα, ώστε παρεμποδίζουν τις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου, ενώ οι πιο συχνοί σχετίζονται με το φόβο της μόλυνσης, με σωματικά προβλήματα και με σεξουαλικές ή επιθετικές παρορμήσεις.

Οι καταναγκασμοί  είναι επαναλαμβανόμενες, υπερβολικές συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις, τις οποίες το άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να εκτελέσει προκειμένου να μειώσει το άγχος που του προκαλούν οι ψυχαναγκαστικές σκέψεις ή προκειμένου να προλάβει την εμφάνιση κάποιου δυσάρεστου γεγονότος. Ο μεγαλύτερος φόβος του ατόμου είναι πως αν δεν κάνει αυτές τις καταναγκαστικές πράξεις τότε θα συμβεί κάτι κακό είτε στους ίδιους είτε σε κάποιον άλλο.

Το άτομο επιδιώκει την καθαριότητα και την τάξη, ορισμένες φορές μέσω περίπλοκων τελετουργικών.

Το άτομο επαναλαμβάνει πράξεις που θεωρεί ότι το προστατεύουν, όπως για παράδειγμα μετρά ή βάζει πολλές φορές τα ρούχα του κλπ.

Το άτομο ελέγχει ξανά και ξανά ότι έχει εκτελέσει συγκεκριμένες πράξεις. Για παράδειγμα, επιστρέφει στο σπίτι του πολλές φορές  για να ελέγξει ότι έκλεισε τα φώτα, την κουζίνα, τις βρύσες, ότι ασφάλισε τα παράθυρα και κλείδωσε την πόρτα.

Συμπεριφορική θεραπεία: Έκθεση και παρεμπόδιση αντίδρασης.

Η έκθεση και παρεμπόδιση των τελετουργικών αποτελεί μία αποτελεσματική συμπεριφορική θεραπεία που χρησιμοποιείται ευρύτερα. Τα άτομα που υποφέρουν από ΨΚΔ συχνά διατηρούν την πεποίθηση ότι η καταναγκαστική τους συμπεριφορά εμποδίζει κάτι τρομερό να συμβεί. Με την έκθεση και παρεμπόδιση των τελετουργικών, το άτομο εκθέτει τον εαυτό του σε μια κατάσταση που ελκύει την καταναγκαστική του πράξη και μετά απέχει από το να εκτελέσει το καταναγκαστικό τελετουργικό.

Για παράδειγμα, το άτομο ακουμπάει μια βρώμικη επιφάνεια και στην συνέχεια συγκρατείται από το να πλύνει τα χέρια του.Το τελετουργικό μειώνει το άγχος, ενώ η μη εκτέλεση του τελετουργικού εκθέτει το άτομο στο άγχος που προκαλείται από το ερέθισμα και σταδιακά οδηγείται στην απόσβεση της εξαρτημένης αντίδρασης.